yPTRO

portal edukacyjny
dla lekarzy

Radioterapia stereotaktyczna u dzieci – czy można stosować schematy leczenia jak u dorosłych?

‹ wróć

W czerwonym żurnalu opublikowano przegląd literatury, w którym omówiono zastosowanie SRS i SBRT w leczeniu nowotworów u dzieci.

 

  1. SRS zmian pozaczaszkowych
  • Do najczęściej leczonych lokalizacji należą: kręgosłup, kości oraz płuca.
  • Najczęstsze rozpoznania to: osteosarcoma, mięsak Ewinga, mięsaki tkanek miękkich i neuroblastoma.
  • Każde zwiększenie BED10 o 10Gy poprawia 2-LC o 5%.
  • National Pediatric Cancer Foundation rekomenduje stosowanie SBRT w dawce 30–40 Gy/5fx na zmiany do 5cm.

 

  1. Planowanie SRS w zmianach pozaczaszkowych
  • Nowotwory promieniowrażliwe (rhabdomyosarcoma) powinny otrzymać niższe dawki, niż promieniooporne (np. kostniakomięsak).
  • Istotna poprawa LC przy zastosowaniu BED (a/b = 3) ≥ 95 Gy w guzach promieniowrażliwych.
  • U chorych, którzy wcześniej otrzymali 15 Gy na całe płuca, należy obniżyć dawkę SBRT o 5Gy (zalecenia COG).
  • W niektórych badaniach zmniejszano dawki tolerancji dla OAR o 10% u pacjentów <18 r.ż. lub przy jednoczasowej CHTH. Można również przerwać CHTH na 2 tygodnie.
  • Nie ma zaleceń dotyczących definiowania objętości leczonej w SBRT u dzieci.
    W przypadku zmian kostnych u pacjentów leczonych wcześniej CHTH, GTV obejmuje zmianę resztkową oraz guz przed leczeniem; margines CTV - 1cm (zalecenia COG). Dla przerzutów kostnych (w tym w kręgosłupie) można zastosować wytyczne dla dorosłych.
  • Zaleca się stosowanie wielu metod obrazowania (TK, PET, MRI) celem wyznaczenia obszaru tarczowego.
  • Należy unikać napromieniania chrząstek wzrostowych, ale nie kosztem pokrycia guza.
  1. Radioterapia stereotaktyczna zmian wewnątrzczaszkowych
  • Pierwotne nowotwory złośliwe mózgu
    • Głównie w leczeniu wznów lub niepowodzeniu po wcześniejszym leczeniu. Rola SRS w nowo zdiagnozowanych pierwotnych guzach mózgu u dzieci nie została określona.
    • SRS umożliwia ochronę narządów, które mogły otrzymać graniczną dawkę promieniowania podczas poprzedniego kursu RT.
    • Ryzyko toksyczności po SRS zależy od poprzedniego leczenia.
    • LC po SRS z powodu wznowy wynosi: 60-100% dla glejaków, 50-70% dla rdzeniaka zarodkowego i 30-90% dla wyściółczaków.
    • SRS można wykorzystać również w leczeniu innych guzów OUN, np.: atypowe guzy teratoidne/rabdoidne (ATRT) oraz pierwotne guzy zarodkowe mózgu.
    • Nie wykazano związku między wielkością dawki frakcyjnej a ryzykiem martwicy popromiennej.
  • Przerzuty
    • Z uwagi na brak wytycznych uzasadnione jest stosowanie dawek jak u dorosłych chorych.
    • SRS umożliwia uniknięcie długich przerw w CHTH oraz na mniejszą toksyczność związaną z połączeniem długiej radioterapii
      i leczenia systemowego.
  • Guzy łagodne
    • LC po SRS: czaszkogardlak – 65–90%, gruczolak przysadki – ok. 95%, oponiak WHO GI– 80–90%.
    • Dla zmian >3 cm zaleca się rozważenie frakcjonowanej SRS (3–5 frakcji).
    • Gwiaździak włosowatokomórkowy - standardem leczenia pozostaje frakcjonowana RT, choć wytyczne ISRS dopuszczają SRS, gdy frakcjonowana RT nie jest wskazana.
    • AVM - SRS stanowi alternatywę dla leczenia chirurgicznego lub embolizacji. W przypadkach dużych zmian stosuje się volume-staged SRS  lub dose-staged SRS.
    • Prawdopodobieństwo całkowitej obliteracji po SRS - 65%. Roczne ryzyko krwawienia - 0,8% dla zmian nienaruszonych i 1,6% dla uprzednio krwawiących. Obrzęk popromienny obserwowano u ok. 25% pacjentów, objawowy u 7,8%; powikłania neurologiczne występowały u <3%.
  1. Planowanie SRS zmian wewnątrzczaszkowych
  • SRS może być przeprowadzona przy użyciu akceleratora liniowego i na dedykowanych platformach do radiochirurgii.
  • Zaleca się stosowanie maski termoplastycznej.
  • Nie istnieją dane dotyczące optymalnego marginesu pomiędzy GTV a PTV u dzieci - uzasadnione jest stosowanie jak najmniejszych marginesów, np. 0,5mm.
  • Zalecane schematy SRS u dzieci: 12–24 Gy – dla guzów łagodnych, 15–24 Gy – dla guzów złośliwych, 15–25 Gy – dla AVM.

 

Źródło: https://www.redjournal.org/article/S0360-3016(25)00478-X/fulltext

 

*O SRS u dzieci pisałyśmy już wcześniej: https://y.ptro.org.pl/aktualnoscinajnowsze-informacje-o-prowadzonych-projektach/srs-guzow-mozgu-u-dzieci-metaanaliza-i-wytyczne-isrs

 

AN/IZ