Autorzy publikacji z PRO poddali analizie 33 badania (5 prospektywnych i 28 retrospektywnych) dotyczących SBRT przerzutów w wątrobie, które opublikowano w latach 1997-2020. Łącznie oceniono SBRT 3101 pacjentów, u których leczono 4437 zmiany przerzutowe.

Charakterystyka grupy:

• Mediana wieku pacjentów wyniosła 66 lat, najczęstszą lokalizacją zmiany pierwotnej było jelito grube, mediana follow-up – 20 miesięcy.
• Wcześniejsza metastazektomia lub ablacja nie były przeciwskazaniem do SBRT.

Aspekty techniczne:

• SBRT przeprowadzano przy użyciu: przyspieszacza liniowego z ramieniem typu gantry (najczęściej), robotycznym lub MR-Linaca.
• Ruchomość oceniano za pomocą 4D-CT. Wykorzystywano różne techniki unieruchomienia i kontroli ruchomości targetu, tj.: abdominal compression, znaczniki, wstrzymany oddech lub kontrola oddechu.
• U większość pacjentów leczono maksymalnie 3 meta (max. 14), mediana średnicy przerzutu wyniosła 6 cm, GTV - 30,1cm3, PTV – 37,7cm3.
• Stosowano schematy 18-75Gy w 1-8 frakcjach (zazwyczaj 3 fx). Mediana dawki całkowitej wyniosła 48Gy, BED10 - 100Gy.

Wyniki leczenia i powikłania:

• 1-, 2- i 3-letnia LC wyniosła odpowiednio 85%, 75% i 68%.
• 1-, 2- i 3-letnie OS - 79%, 54% i 37%. Mediana OS - 28 miesięcy.
• W przypadku przerzutów z jelita grubego 1-, 2- i 3-letnia LC wyniosła: 80%, 66% i 60%. 1- i 2-letnie OS - 83% i 50%.
• Powikłania po SBRT w st. G3-4 pojawiły się u 3% pacjentów, w st. G5 były obecne u 2 pacjentów (hepatotoksyczność i stenoza dróg żółciowych). Opisano 7 przypadków RILD (radiation induced liver disease).
• Objętość przerzutów (szczególnie poniżej 40cm3), dawka (BED 10 > 100Gy) oraz histologia (rak piersi i jelita grubego -  lepsze wyniki) miały wartość predykcyjną w przypadku LC i OS. Zaobserwowano pozytywny wpływ zastosowania nowoczesnych technik kontroli ruchomości na LC.

Zalecenia praktyczne:

Kryteria doboru chorych
Lokalizacja i histopatologia guza pierwotnego	SBRT może być rozważana w przypadku chorych z przerzutami z różnych lokalizacji guza pierwotnego, w tym jelita grubego.
Stadium choroby	Priorytet dla pacjentów w stadium choroby oligometastatycznej, szczególnie gdy liczba zmian <3. Rekomendowana maksymalna średnica przerzutów do 3cm, ale SBRT może być zastosowana również w przypadku większych zmian (dobra LC). Akceptowana  obecność przerzutów w innych lokalizacjach – jeśli kwalifikują się do leczenia miejscowego lub są dobrze kontrolowane.
Lokalizacja przerzutu	Do rozważenia w trudnych lokalizacjach – blisko dużych naczyń, dróg żółciowych, przepony – gdzie nie można zastosować innych metod leczenia miejscowego.
Stan ogólny pacjenta	Ocenić sprawność i stan ogólny pacjenta przed kwalifikacją do SBRT. Preferowana metoda leczenia u pacjentów z chorobami towarzyszącymi, po niepowodzeniu poprzedniego leczenia i w przypadku zmian nieresekcyjnych.
Leczenie
Wyposażenie techniczne	Wskazane zastosowanie nowoczesnych technik radioterapii – IGRT na tradycyjnych przyśpieszaczach liniowych, przyśpieszaczu robotycznym lub MR-Linacu.
Kontrola ruchomości	Wskazane zastosowanie technik kontroli ruchomości oddechowej w trakcie SBRT – 4DCT, kontrola oddechu.
Schemat SBRT	Wskazane jest dobranie dawki frakcyjnej i całkowitej indywidualnie do sytuacji klinicznej pacjenta. Rekomendowane zastosowanie 1-6 frakcji przy BED10 >100Gy, jeśli możliwe. Wyższe dawki mogą poprawiać LC guzów słabo wrażliwych na radioterapię.
Zapobieganie powikłaniom	Zalecane strategie zmniejszające ryzyko wystąpienia powikłań w 3 lub 4 stopniu: kontrola ruchomości, odpowiednie unieruchomienie pacjenta, dokładne określenie lokalizacji obszaru napromienianego, zachowanie dawek tolerancji dla OAR.

 

Źródło: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/39419281/ 

AN/IZ